Υπέρ ευθανασίας προπαγάνδα: Πρώτα νομιμοποίηση και μετά υποχρεωτικότητα;

Γράφει ο Κωνσταντίνος Βαθιώτης, Πρ. Αναπλ. Καθηγητής Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ.

Η καθιέρωση «παγκόσμιων ημερών» συμβάλλει στην προετοιμασία των λαών για την εγκαθίδρυση της μεθοδικά προπαγανδιζόμενης «παγκόσμιας κυβέρνησης». Οι ινστρούχτορες της Νέας Τάξης Πραγμάτων έχουν ορίσει την 2α Νοεμβρίου ως «παγκόσμια ημέρα δικαιώματος στον θάνατο». Φέτος, η «Ένωση Αθέων» επέλεξε την ημέρα αυτή για να διοργανώσει στην Αθήνα ημερίδα με θέμα «Υποβοηθούμενη Ευθανασία: Ένα ανθρώπινο δικαίωμα στον αξιοπρεπή θάνατο».

Κατά δήλωση των διοργανωτών, φιλοδοξία της ένωσης αυτής είναι να «ανοίξει ο διάλογος» για την νομιμοποίηση του «καλού θανάτου με την υποστήριξη των ειδικών», δεδομένου ότι η συμμετοχή σε αυτοκτονία και η εξ οίκτου ανθρωποκτονία ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του ανιάτως πάσχοντος τιμωρούνται ως πλημμελήματα στα άρθρα 301 και 300 του ελληνικού Ποινικού Κώδικα, αντιστοίχως.

Ο τίτλος της ημερίδας κρίνεται άστοχος, διότι, εν αντιθέσει προς τον αυτόχειρα που τερματίζει την ζωή του με τα ίδια του τα χέρια, οπότε ζήτημα ποινικής ευθύνης τίθεται μόνο για όποιον τον υποβοηθεί, στην ευθανασία την κυριαρχία επί της ανθρωποκτόνου πράξεως έχει πάντοτε ένα άλλο πρόσωπο, οπότε ζήτημα ποινικής ευθύνης του προκύπτει ανεξάρτητα από το αν αυτό υποβοηθείται ή όχι από το θύμα ή κάποιον τρίτο.

ΑΡΝΗΤΕΣ ΨΥΧΗΣ

Πέραν τούτου, στην συγκεκριμένη εκδήλωση διατυπώθηκαν από τους ομιλητές κάποιες εριζόμενες ή προδήλως άτοπες θέσεις. Επί παραδείγματι, ότι ψυχή και κόλαση δεν υπάρχουν ή ότι ο όρκος του Ιπποκράτη σχετικά με την μη χορήγηση θανασίμου φαρμάκου σε όποιον το αιτείται ενδέχεται «δυναμική» (αλλά προφανώς αντίθετη προς το γράμμα του ιπποκρατικού όρκου) ερμηνεία, υπό την έννοια ότι το καλό του ασθενούς, εκτός από την προστασία της ζωής και της υγείας του, περιλαμβάνει τον σεβασμό της αυτονομίας και της αξιοπρέπειάς του.

Όπως, όμως, ένας τυφλός αδυνατεί να περιγράψει την όρασή του, έτσι και ένας άθεος δεν είναι σε θέση να μιλήσει για την ψυχή και την μετά θάνατον πορεία της. Μία ημέρα μετά την ημερίδα των αθέων, το κατά Λουκάν Ευαγγέλιο της 3ης Νοεμβρίου 2024 έδωσε ηχηρή απάντηση στους αρνητές της ψυχής και της κολάσεως μέσω της παραβολής του πλούσιου και του Λαζάρου, που αποτελεί πιστοποιητικό του ανάποδου κόσμου μας: ο μεν πτωχός Λάζαρος κατέληξε εις κόλπον Αβραάμ, ο δε ανώνυμος πλούσιος βρέθηκε να βασανίζεται στον Άδη. Αποστομωτική είναι και η παραβολή του άφρονος πλουσίου από το ίδιο Ευαγγέλιο: «άφρων, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν• α δε ητοίμασες τίνι έσται;» (12,20).

Επιπλέον, χωρίς Θεό η αρρώστια αντιμετωπίζεται ως (ένας ακόμη) «αόρατος εχθρός» που πρέπει να «καταπολεμηθεί», ενώ, με Θεό, θα έπρεπε να ερμηνεύεται ως «παραδεισόσημο», αφού «η οδός η απάγουσα εις την ζωήν» είναι «στενή και τεθλιμμένη».

Αν, όμως, σε μια εκκοσμικευμένη κοινωνία η ζωή έχει απογυμνωθεί από την ένθεη – ιερή της διάσταση και προέχει αποκλειστικά η επιθυμία του ατόμου, εξ ου και προπαγανδίζεται ολοένα και συχνότερα το «δικαίωμα στον αξιοπρεπή θάνατο» (από χριστιανικής σκοπιάς, πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα δικαίωμα που εναρμονίζεται με το σταθερά προπαγανδιζόμενο σλόγκαν «γρήγορα – εύκολα – σίγουρα», εμπλουτιζμένο με την επιρρηματική προσθήκη «και ανώδυνα»), στην εποχή της νεοταξίτικης παγκόσμιας δικτατορίας συμβαίνει κάτι πολύ χειρότερο: Αφ’ ενός η ζωή του ανθρώπου προπαγανδίζεται ως ίσης ή μικρότερης αξίας εν συγκρίσει προς εκείνη των ζώων, για τα οποία ήδη σε κάποιες περιπτώσεις η ευθανασία είναι υποχρεωτική (σε αυτό αναφέρθηκε ο αρνητής της ψυχής, καθηγητής βιοϊατρικών επιστημών Γεώργιος Παξινός, μιλώντας εξ αποστάσεως στην ανωτέρω ημερίδα Αθέων για τα ισχύοντα στην Αυστραλία), αφ’ ετέρου η αξία της ανθρώπινης ζωής προπαγανδίζεται ως σχετικοποιήσιμη υπό το κολλεκτιβιστικό πνεύμα της ωφέλειας του συνόλου.

Άραγε, υπάρχει περίπτωση την προπαγάνδα υπέρ της νόμιμης ευθανασίας ή υπέρ της επιτρεπτής υποβοήθησης της αυτοκτονίας να την διαδεχθεί κάποια στιγμή η προπαγάνδα υπέρ της υποχρεωτικότητά της;

Ο αναγνώστης που θα σπεύσει να ξεσπάσει σε δυνατά γέλια, απορρίπτοντας εκ προοιμίου την δήθεν εξωπραγματική βάση του ερωτήματος, θα ήταν χρήσιμο να σκεφτεί μήπως η ίδια απορία είναι πιο ρεαλιστική σε σχέση με κάποια άλλα παραδείγματα προοδευτικής μετεξέλιξης μιας αρχικώς απαγορευμένης ή αξιόποινης συμπεριφοράς σε επιτρεπόμενη, η οποία καθόλου δεν αποκλείεται να καταστεί υποχρεωτική.

Κάποτε και η ομοφυλοφιλία ήταν αξιόποινη, αλλά σήμερα προπαγανδίζεται ως αξιέπαινη, με αποτέλεσμα να στιγματίζεται ως «ομοφοβικός» ετεροφυλόφιλος τολμά να χαρακτηρίζει αυτή και τον νομοθετικώς εγκεκριμένο γάμο των ομοφυλοφίλων ως κάτι «μη φυσιολογικό», ενώ (υποτίθεται ότι) θα έπρεπε ο ίδιος ως ετεροφυλόφιλος να αισθάνεται ότι είναι περίπου «ανώμαλος».

Σε ένα άλλο πεδίο, που, όμως, έχει μολυνθεί επίσης από την νεοταξίτικη προπαγάνδα και, ειδικότερα, από την κλασική τεχνική χειραγώγησης των λαών που αποκαλείται «παράθυρο του Όβερτον» (ανοίγοντας συζητητική χαραμάδα, το πάλαι ποτέ «ιδεολογικό ταμπού» μετατρέπεται σε αποδεκτή και εν τέλει επιβεβλημένη στάση), η χρήση κάρτας για αγορά μιας τσίχλας από περίπτερο κάποτε θεωρείτο αδιανόητη. Σήμερα, όμως, είναι αναφαίρετο δικαίωμα του αγοραστή, ο οποίος, μάλιστα, αν δεν έχει συμπληρώσει ένα ελάχιστο όριο ανέπαφων συναλλαγών, θα τιμωρηθεί με πρόστιμο. Η διαφαινόμενη κατάργηση των μετρητών, που, βεβαίως, θα εδραιώσει έναν πρωτοφανή ψηφιακό ολοκληρωτισμό σε βάρος των λαών, αποτελεί ίσως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αναποδογυρίσματος ενός δικαιώματος σε υποχρέωση.

Όποιος θέλει να μελετήσει τις προπαγανδιστικές αναφορές που γίνονται στην λογοτεχνία ή στον κινηματογράφο υπέρ της ευεργετικής συνέπειας που έχει η αυτοκτονία ή η ευθανασία για το ίδιο το θύμα ή για την κοινωνία θα εντοπίσει άφθονο υλικό.

Πέραν της κλασικής για την υποβοηθούμενη αυτοκτονία ταινίας «Η Θάλασσα μέσα μου», αντιπροσωπευτικό είναι και το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας της Φ. Ντ. Τζέημς «Τα παιδιά των ανθρώπων» (Children of men), γραμμένο το 1992 (μτφ.: Σώτη Τριανταφύλλου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2006• η μεταφορά του στον κινηματογράφο έγινε το 2006): Ο πλανήτης μαστίζεται από στειρότητα κι έτσι το ανθρώπινο είδος απειλείται με εξαφάνιση. Όλος ο κόσμος κυβερνάται από αυταρχικά καθεστώτα που έχουν ψύχωση με την ασφάλεια, η οποία απειλείται από ανεξέλεγκτες ροές λαθρομεταναστών. Σε αυτό το δυστοπικό φόντο, οι υπέργηροι πολίτες ενθαρρύνονται να αυτοκτονήσουν για το ευρύτερο καλό, κάνοντας χρήση ενός ναρκωτικού που ονομάζεται «Γαλήνη».

Παρόμοιο φαινόμενο καταγράφεται και στην «Ουτοπία» του Άγγλου πολιτικού και φιλοσόφου Τόμας Μουρ (μτφ.: Γ. Καραγιάννης, εκδ. Κάλβος, Αθήνα 1984, σελ. 105). Το κρίσιμο χωρίο που αφορά την αυτοκτονία είναι το ακόλουθο: «γιατί να συνεχίσεις να τρέφεις τα μικρόβια; Εφ’ όσον η ζωή σου είναι βάρος, γιατί διστάζεις να πεθάνεις; Είσαι φυλακισμένος σε μια αίθουσα βασανιστηρίων – γιατί δεν δραπετεύεις να γλυτώσεις σ’ έναν καλύτερο κόσμο;»

Σε ό,τι αφορά την υποχρεωτική ευθανασία, αυτή ενδέχεται να συνδεθεί με κάποια από τις προπαγανδιζόμενες «παγκόσμιες απειλές», π.χ. τον υπερπληθυσμό ή την «κλιματική αλλαγή».

Το διήγημα της Τζόαν Κάρλτον «Ημέρα Εξόδου» (δημοσιευμένο στην ανθολογία «Έσχατοι Οιωνοί», μτφ.: Εριφύλη Πιτέλη, εκδ. Η Άγνωστη Καντάθ, 2023, σελ. 36 επ.) περιέχει μια τέτοια προφητεία «κλιματικής ευθανασίας»: Οι άνθρωποι θανατώνοταν υποχρεωτικώς στην ηλικία των 35 ετών, προκειμένου να σώσουν τον πλανήτη από την κλιματική αλλαγή, που υποτίθεται ήτα αποτέλεσμα της τεχνολογίας, της βιομηχανίας και του υπερπληθυσμού. Ο θάνατος είχε απαλειφθεί από το παγκόσμιο λεξιλόγιο και αντ’ αυτού έκαναν λόγο για «αποχώρηση» κατά την «ημέρα της εξόδου» τους!

ΕΜΙΛ ΝΤΙΡΚΕΜ

Εξαιρετικά χρήσιμη για την κατανόηση των προϋποθέσεων που θα έπρεπε να πληρούνται, ώστε να υλοποιηθεί ένα νομοθετικό μοντέλο υποχρεωτικότητας σε σχέση με την υποβοηθούμενη αυτοκτονία και την ευθανασία, είναι η ανάλυση που κάνει ο Γάλλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος Εμίλ Ντιρκέμ στο βιβλίο του «Κοινωνικές αιτίες της αυτοκτονίας» (μτφ.: Μ. Μαρκάκης, εκδ. Γερ. Αναγνωστίδη, χ.χ., σελ. 243/244): «Για να είναι ικανή η κοινωνία να εξαναγκάσει ορισμένα μέλη της ν’ αυτοκτονήσουν, η ατομική προσωπικότητα πρέπει να έχει μικρή αξία. […] Για να καταλαμβάνει το άτομο μια τόσο μικρή θέση στη συλλογική ζωή θα πρέπει να είναι σχεδόν απόλυτα απορροφημένο από την ομάδα, και αυτή, άρα, πολύ ισχυρά ολοκληρωμένη Για να έχουν τα μέρη μια τόσο μικρή ζωή δική τους, το σύνολο θα πρέπει ν’ αποτελεί μια μάζα συμπαγή και συνεχή».

Ως εκ τούτου, θα μπορούσε κάποιος να σκεφθεί ότι πρόσφορο έδαφος για την θέσπιση της υποχρεωτικής αυτοκτονίας ή ευθανασίας αποτελούν οι κατώτερες ή πρωτόγονες κοινωνίες, στις οποίες κυριαρχεί η αποπροσωποποίηση – αριθμοποίηση του ανθρώπου, όπως ακριβώς τείνει να συμβεί και στις δυτικές κοινωνίες του 21ου (απατ)αιώνα.

*Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ στις 10/11/2024.