Όσιος Λάζαρος ο Θαυματουργός, ο Γαλλησιώτης

Ημερομηνία Εορτής: 7 Νοεμβρίου

Τύπος Εορτής: Σταθερή. Εορτάζει 7 Νοεμβρίου εκάστου έτους

Πότε

968 – 1054 μ.Χ.

Βιογραφία

Ἑτοίμασον τὸν κόλπον, Ἀβραὰμ Πάτερ,

οὐχ ὑστεροῦντι Λαζάρῳ σοῦ Λαζάρου.

Ο Όσιος Λάζαρος ήταν από τη Μικρά Ασία και γεννήθηκε το 968 μ.Χ. σ’ ένα χωριό κοντά στη Μαγνησία (προς τον Μαίανδρο Ποταμό), από γονείς ευσεβείς τον Νικήτα και την Ειρήνη. Του έδωσαν το όνομα Λέων και ήταν το πέμπτο κατά σειρά τέκνο τους. Οι μέτριας οικονομικής καταστάσεως γονείς, ≪ἐκ τῶν ἰδίων χειρῶν ποριζόμενοι τήν τροφήν≫, φρόντισαν να δώσουν ανάλογη παιδεία στον υιό τους, ο οποίος από τη γέννησή του παρουσίαζε υπερφυσικά χαρίσματα. Φως ουράνιο, που γέμισε όλο το σπίτι, έλαμψε μόλις γεννήθηκε, ενώ ο ίδιος, νεογέννητο βρέφος, βρέθηκε στραμμένος προς ανατολάς με τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος σε στάση προσευχής.

Ο εκ μητρός θείος του Ηλίας Μοναχός, προεστός στη μονή των Καλαθών, της περιοχής της πατρίδος των, παροτρύνει τους γονείς να προσέξουν ιδιαιτέρως τον μικρό Λέοντα, γι’ αυτό και από έξι σχεδόν ετών του προσφέρουν όλη την μόρφωση της εποχής, φοιτώντας σε νοταρίους διαδοχικά στα Μοναστήρια της περιοχής, των Ορόβων, του Στροβηλίου και των Καλαθών του θείου του. Πολύ ελεήμων ο Λέων, αγαπάει τα εκκλησιαστικά βιβλία και εισάγεται στο πνεύμα της προσευχής και της ασκήσεως. Δεκαεπτά ετών φοράει μόνος του μοναχικά ενδύματα, αλλά βρίσκει πολλές δυσκολίες. Ύστερα από έξι μήνες φεύγει κρυφά από τους οικείους του ως προσκυνητής για τους Αγίους Τόπους. Στον δρόμο κοντά σε έναν στυλίτη ενδύεται τα μοναχικά χωρίς κουρά, και συνεχίζει τον δρόμο του. Η πορεία του είναι πλήρης αγαθοεργιών και εναρέτου διαγωγής.

Προς τους Αγίους Τόπους ακολουθεί τα μεγάλα προσκυνηματικά κέντρα του καιρού του, με πρώτο σταθμό τον Ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ στις Χώνες. Κοντά στην Αττάλεια σταματάει λόγω περιπετειών σε ένα Μοναστήρι της επισκοπής Φιλητού, όπου υποτάσσεται στον ενάρετο προεστό, και γίνεται μικρόσχημος Μοναχός με το όνομα Λάζαρος.

Μετά την κοίμηση του γέροντός του εγκλείεται σε ένα σπήλαιο, όπου συν τω χρόνω δημιουργεί μικρό Μοναστήρι και εξαμελή αδελφότητα, με την ευλογία του εγχωρίου Επισκόπου. Είναι μόνον είκοσι ετών.

Ο κόσμος και η σύγχυση που άρχισε γύρω από το όνομά του και το Μοναστήρι, του θυμίζουν τον προορισμό του, με έναν ολιγοχρόνιο σταθμό στην Αντιόχεια.

Στο τέρμα της πορείας του τα Ιεροσόλυμα με τα πολλά και μεγάλα προσκυνήματα. Στον πανίερο Ναό της Αναστάσεως σχετίζεται με τον Αρχιδιάκονο, τη συνεργεία του οποίου συγκαταριθμείται στους Μοναχούς της μονής του Αγίου Σάββα. Ο πόθος της γνωστής κατά τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή συνήθειας να ασκητεύουν οι Μοναχοί στην έρημο, τον βγάζει, χωρίς την ευλογία του Ηγουμένου, από το Μοναστήρι, γι’ αυτό και διωγμένος καταφεύγει στην Λαύρα του Αγίου Ευθυμίου.

Πάλι μέσω του Αρχιδιακόνου του Ναού της Αναστάσεως, επανέρχεται στον Άγιο Σάββα και ο Ηγούμενος, αναγνωρίζοντας την πνευματική του πρόοδο, τον κείρει μεγαλόσχημο για να τον στείλει στον Πατριάρχη εν συνεχεία, ο οποίος τον χειροτονεί Διάκονο και Ιερέα.

Ασκούμενος κάποτε σ’ ένα μέρος, ακούει φωνή που τον καλεί να επιστρέψει στην πατρίδα του, ενώ την ίδια εποχή οι Αγαρηνοί επαναστατούν και καταστρέφουν τον Ναό της Αναστάσεως. Αυτό ανάγκασε πολλούς Μοναχούς να φύγουν από τους Αγίους Τόπους. «Τότε δή καί οὗτοι ἀπάραντες ἐκ τῶν ἐκεῖσε, οἱ τοῦ κόσμου φωστῆρες καί τῶν θείων ἀποστόλων μιμηταί, ἐπί τά τῆς Ρωμανίας κλίματα ἄλλος ἀλλαχοῦ διεσπάρησαν. Καί γίνεται καί ἐπ’ αὐτοῖς, ὥσπερ πάλαι ἐπί τῶν ἀποστόλων ἡ τοῦ Στεφάνου ἀναίρεσις, αἰτία τῆς εἰς τόν σύμπαντα κόσμον διασπορᾶς» (κεφ. 19), σημειώνει ὁ συναξαριστής.

Έτσι ο Λάζαρος, με τον φίλο του Μοναχό Παύλο, φεύγουν με σκοπό το άλλο μεγάλο προσκύνημα, την Ρώμη όπου οι τάφοι των Κορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Φτάνουν στην Τιβεριάδα, προσκυνούν στο Θαβώρ, συνεχίζουν για την Δαμασκό και από εκεί για την Τρίπολη. Στη συνέχεια με τα πόδια έρχονται στην Λαοδικεία όπου και χωρίζουν, ο Παύλος γίνεται στυλίτης και ο Λάζαρος συνεχίζει για την Αντιόχεια. Προσκύνησε στον Στύλο του Αγίου Συμεών στο Θαυμαστό όρος και μέσω Κιλικίας φθάνει στην Καππαδοκία για να προσκυνήσει τον Ναό του Αγίου Βασιλείου στην Καισαρεία. Συνεχίζει το ταξίδι του μέχρι να καταλήξει στην Έφεσο στο Ναό του Αγίου Αποστόλου Ιωάννου του Θεολόγου.

Με την μητέρα του συναντήθηκε στο Μοναστήρι των Ορόβων, αλλά δεν πήγε στο πατρικό του σπίτι. Έμεινε για λίγο στο Μοναστήρι της Θεοτόκου του Αππίονος, στην περιοχή, και, αναζητώντας τόπο αναπαύσεως, βρίσκει το Μοναστηράκι της Αγίας Μαρίνης στο Όρος Κουμαρών. Αρχίζει από εδώ η ανάβαση προς το Γαλήσιον, υποβάλλοντας διαδοχικά και σκληρότερη άσκηση, αποφασίζοντας τον στυλίτη βίο.

Επτά χρόνια στην Αγία Μαρίνα ζει ως στυλίτης και σιδηροφόρος. Η όχληση του κόσμου, συνδυασμένη με κάποια εσωτερικά προβλήματα της αδελφότητος, στην ουσία όμως η συνεχής αύξηση της ασκήσεως, τον οδηγούν στο κατάλληλο αντικρινό όρος, το Γαλήσιον. Μέχρι τότε στο Γαλήσιον είχαν ασκητέψει δύο Όσιοι, ο Πανφούτιος ο Αθηναίος και ένας οσίως τελειωθής βοσκός. Με την ευλογία ενός στυλίτη της περιοχής αρχίζει η ανάβαση στο όρος. Πρώτος σταθμός εξάμηνο διάστημα στο σπήλαιο του Αγίου Πανφουτίου, με σκοπό την καλύτερη διάγνωση του όρους. Ο Μητροπολίτης Εφέσου τον αναγκάζει να γυρίσει στην Αγία Μαρίνα, για λίγο όμως. Αυτός κρυφά κτίζει τον πρώτο στύλο, του Σωτήρος, όπου θα ζήσει για δώδεκα χρόνια.

Ο δε Αυτοκράτωρας Μονομάχος Κωνσταντίνος (1042 – 1054 μ.Χ.), εξόριστος τότε στη Μυτιλήνη, άκουσε για την αγιότητα του Οσίου και έκτισε ωραιότατο Ναό της Αναστάσεως στο Γαλλήσιο όρος, και τον προίκισε με πολλά Ιερά κειμήλια.

Ο δε Όσιος Λάζαρος, ανήγειρε κοντά στο ναό στύλο, όπου εγκαταστάθηκε στην κορυφή του και ασκήτευε χειμώνα – καλοκαίρι, εκτεθειμένος σε καύσωνες και παγωνιές. Ο Θεός επίσης, έδωσε στον Όσιο Λάζαρο και το χάρισμα να θαυματουργεί.

Στο τέλος της ζωής του, οκτώ μόνον ημέρες προ του τέλους του, συντάσσει την Διατύπωσή του, ένα έγγραφο που περιείχε την αυτοβιογραφία, το Τυπικό και τη Διαθήκη του, πράξη απαραίτητη για να μπορούσε να συνεχιστεί ομαλά η ζωή στο Γαλήσιον. Λίγες ώρες πριν κοιμηθεί, την υπογράφει για να είναι έγκυρη. Ο Αυτοκράτωρας Κωνσταντίνος Μονομάχος και ο Πατριάρχης Μιχαήλ Κηλουράριος επικύρωσαν το έγγραφο.

Και την Κυριακή, 7 Νοεμβρίου του έτους 1054 μ.Χ., εκοιμήθη ο Όσιος Λάζαρος, αφήνοντας ως διάδοχο Ηγούμενο τον αδελφό του Ιγνάτιο.

Χρονολογικός Βίος του Οσίου Λάζαρου

968 μ.Χ. Γέννησις του Οσίου

970 μ.Χ. Βασική εκπαίδευσης, τριετής, από Γεώργιος Νοτάριον

974 μ.Χ. Εκπαίδευση από Λεόντιον πρεσβύτερον, Γραμματιστήν

980 μ.Χ. Με τον θείο του Ηλία μοναχόν στην Μονή των Καλαθών

982 μ.Χ. Μαθητεία στον Νικόλαο Νοτάριο, στην Μονή Στροβηλίου

985/986 μ.Χ. Αναχώρησις εκ της Μονής του Στροβηλίου

17/18 ετών ρασοφορία από στυλίτη της περιοχής. Αναχώρησης προς Έφεσο – Χώνες

986 μ.Χ. Αττάλεια. Μικροσχημία – αλλαγή ονόματος από Λέων σε Λάζαρος

990 – 999 μ.Χ. Ίδρυσις ευκτηρίου στην επισκοπή Φιλητού. 6+1 μοναχοί

993 – 994 μ.Χ. Αναχώρησις διά Αγίους Τόπους

Ιεροσόλυμα – Μονή Αγ. Σάββα – Μονή Αγίου Ευθυμίου.

Μεγαλοσχημία

Χειροτονία διακόνου – ιερέως

1005 /6 μ.Χ. Επιστροφή στην πατρίδα

Ίδρυσις Μονής Αγίας Μαρίνης – Στύλος Αγ. Μαρίνης

1013 / 14 μ.Χ. Στύλος του Σωτήρος – Ίδρυσις ομωνύμου Μονής

1026 μ.Χ. Άνοδος είς τον Στύλον της Θεοτόκου – Ίδρυσις Μονής

1042 μ.Χ. Στύλος Αναπαύσεως – Μονή της Αναστάσεως

1045 μ.Χ. Ίδρυσις Μονής των Βεσσών

7 Νοεμβρίου 1054 μ.Χ. Μακαρία Κοίμησις του Οσίου Λαζάρου

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. δ’. (ακούτε εδώ)

Ταῖς ἐπαγρύπνοις προσευχαῖς, ἐν ὀχετοῖς δακρύων τὸν στῦλον κατέβρεχες· καὶ τοῖς ἐκ βάθων στεναγμοῖς, εἰς ἑκατὸν τοὺς πόνους ἐκαρποφόρησας· καὶ γέγονας ποιμήν, τοῖς προσιοῦσι νέμων συγχώρησιν, Ὅσιε Πατὴρ ἡμῶν Λάζαρε· πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον

Ἦχος δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Τοὺς ὑπὲρ φύσιν σου Σοφὲ πόνους καὶ σκάμματα, αὐτοὶ οἱ Ἄγγελοι ἰδόντες κατεπλάγησαν, δι᾽ ὧν εἴληφας θεόθεν καὶ τοὺς στεφάνους, Ἀλλ᾽ ὣς ἔχων παῤῥησίαν πρὸς τὸν Κύριον, ἐκ παντοίων ἡμᾶς σῷζε περιστάσεων, ἵνα κράζωμεν, Χαίροις Πάτερ Ποιμὴν ἡμῶν.

Ὁ Οἶκος

Ἄγγελος ἐξ ἀνθρώπων, Θεόφορε ἐγένου, ἐκ γῆς πρὸς τὰ οὐράνια φθάσας· διὸ σὺν ἀσωμάτοις χοροῖς, ἁμιλλώμενόν σε θεωρῶν Ὅσιε, ἐξίσταμαι καὶ φόβῳ σοι κραυγάζω σχετικῶς τοιαῦτα.

Χαῖρε, κανὼν ἀπλανὴς μονοτρόπων, χαῖρε, λειμὼν ἀρετῆς ψυχοτρόφε,

Χαῖρε, πρεσβευτὰ τῶν ψυχῶν ἀκαταίσχυντε, χαῖρε, χορευτὰ τῶν ἀγγέλων ὁμόσκηνε,

Χαῖρε, ὅτι σὺ ἐπλήθυνας τῶν θρεμμάτων τὸν χορόν· χαῖρε, ὅτι σὺ διέσωσας εἴσω ταῦτα τῆς Ἐδέμ,

Χαῖρε, τῆς αὐταρκείας σὺν Θεῷ δοὺς τὸν ἄρτον, χαῖρε, τῆς αὐθαδείας τῶν δαιμόνων διῶκτα,

Χαῖρε, πηγὴ θαυμάτων ἀέναε, χαῖρε,τρυφῆς μελλούσης ἐχέγγυε,

Χαῖρε, λαμπτὴρ τῆς Ἀσίας ἁπάσης, χαῖρε, φωστὴρ Μοναστῶν ποδηγέτα,

Χαίροις, Πάτερ Ποιμὴν ἡμῶν.