Γράφει ο Φαίδων Χριστοδουλάκης, Θεολόγος
Ένας από τους μεγαλύτερους Αυτοκράτορες της Ρωμανίας-Βυζαντίου,υπήρξε ο Ιωάννης Γ’ Δούκας Βατάτζης.Έζησε ο άξιος στρατιώτης-Βασιλιάς απ το Διδυμότειχο στην πιο κρίσιμη εποχή του Μεσαιωνικού Ελληνισμού,όταν πλέον το Βυζάντιο είχε κατακερματιστει, ύστερα από την άδοξη πτώση της Βασιλεύουσας στις ορδές των Φράγκων Σταυροφόρων.
Καταγόμενος από παλιά αριστοκρατική γενιά της Θράκης ,δεν θέλησε να ακολουθήσει τον αδιέξοδο δρόμο της απομόνωσης και του ελιτισμού της βυζαντινής άρχουσας τάξης,που είχε ολέθρια αποτελέσματα κι αγκάλιασε με όλες του τις δυνάμεις τον λαό.Ο Ιωάννης τάχιστα κατάφερε να δημιουργήσει ένα θαυμαστό βασίλειο στα Μικρασιατικά εδάφη που απόμειναν στα χέρια των Ελλήνων με έδρα την ιστορική Νίκαια.
Αφού αναδιοργανώσε το κράτος πετυχαίνοντας σε ελάχιστο διάστημα να δημιουργήσει μια σπουδαία αυτάρκη οικονομία,στήριξε στους αυτόχθονες μικρασιατικούς πληθυσμούς με την φροντίδα του για τη γεωργία,τη κτηνοτροφία και τη βιοτεχνία.Για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό το βυζαντινό νόμισμα έγινε και πάλι ισχυρό χάριν και στον βυζαντινό έλεγχο των χρυσωρυχείων της Μαγνησίας.
Εξαφάνισε σχεδόν τη σπατάλη και τη περιττή χλιδή της αυλής του,θυμίζοντας ο ίδιος Σπαρτιάτη βασιλιά στα ήθη του και στη λιτοδίαιτη ζωή του.
Με τη βυζαντινή διπλωματία στις πιο λαμπρές της στιγμές και με ένα αναδιοργανωμένο κι αξιόμαχο στράτευμα Ελλήνων,κατάφερε να κυριαρχήσει στη Μικρά Ασία και τα Βαλκάνια εναντίον σφετεριστών Βυζαντινών,Φράγκων και Βουλγάρων.
Με έναν σπουδαίο στόλο κυριάρχησε στο Αιγαίο και προετοιμάσε το έδαφος για την απελευθέρωση της σκλαβωμένης στους Φράγκους Βασιλεύουσας.
Συνετός,σπουδαίος στρατηγός και άξιος στρατιώτης,πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σε σκηνές εκστρατείας.Φλογερός Χριστιανός,φιλάνθρωπος,ελληνολάτρης, έδωσε τη σφραγίδα της νεοελληνικής αυτοσυνειδησίας στο ύστερο Βυζάντιο, προετοιμάζοντας την Παλαιολόγεια Αναγέννηση.
Τον βοήθησε και η τύχη τον καλό Βασιλιά Ιωάννη.Ακόμη κι οι επιδρομείς Μογγόλοι τσάκισαν τους Σελτζουκους στη Μικρά Ασία,χωρίς να πειράξουν το θεοφρουρητο του Βασίλειο πράγμα που οφείλεται βέβαια και στις δικές του λαμπρές διπλωματικές ικανότητες.
Ονομάστηκε από τους υπηκόους του πατέρας των Ρωμαίων και πράγματι ήταν.
Μετά θάνατον,το λαϊκό εθνικό αισθητήριο κι η εκκλησιαστική συνείδηση τον ανακήρυξαν Άγιο της Εκκλησίας.
Και σίγουρα ήταν μια αγία ψυχή ο καλός στρατιώτης της Θράκης!