Όταν λοιπόν αμαρτήσεις, μην περιμένεις την κατηγορία από τους άλλους, αλλά προτού να κατηγορηθείς και να δυσφημηθείς, να καταδικάσεις εσύ τον εαυτό σου για τα γινόμενα, και να προσέλθεις στην εξομολόγηση, και να μην ντραπείς. Διέπραττες αυτά που σε ντρόπιαζαν, και δεν ντρεπόσουν• τώρα λοιπόν θα ντραπείς τα λόγια που σε δικαιώνουν; Πες εδώ, για να μην πεις εκεί, χωρίς να το θέλεις• διότι η ομολογία των αμαρτημάτων γίνεται αφανισμός των παραπτωμάτων. Μήπως δηλαδή, επειδή τα αγνοεί ο θεός, θέλει να μάθει; Όχι! Αλλά επειδή θέλει να έρθουμε εμείς σε συναίσθηση των παραπτωμάτων μας, διά μέσου της ομολογίας. Μήπως ζητά από μας ο Θεός κάτι βαρύ και δυσβάστακτο; Ζητά συντριβή της καρδίας, κατάνυξη λογισμών, ομολογία του παραπτώματος, επιμονή κοπιαστική και διαρκή• και ύστερα από την εξομολόγηση θέλει να ζητούμε συγχώρηση για τα αμαρτήματά μας, και στο εξής να αποφεύγουμε με προσοχή τα σφάλματα.
Πόσο καλύτερα είναι να θρηνούμε εδώ, και να κλαίμε σ’ αυτή τη σύντομη και πρόσκαιρη ζωή, παρά αφού γελάσουμε εδώ, να αναχωρήσουμε εκεί, για να τιμωρηθούμε αιώνια. Αλλά ντρέπεσαι και κοκκινίζεις να πεις τα αμαρτήματά σου; Καλύτερα να ντρέπεσαι το να αμαρτάνεις και όχι το να εξομολογείσαι. Βάλε την υπόθεση στο λογισμό: αν δεν τα εξομολογηθεί τώρα θα τα εξομολογηθεί όλα εκεί στο μέσο του θεάτρου της οικουμένης, όπου η τιμωρία είναι περισσότερη, όπου η διαπόμπευση είναι μεγαλύτερη. Διαπράττουμε τις αμαρτίες με θρασύτητα και αδιαντροπιά, όταν όμως πρέπει να τις ομολογήσουμε, τότε ντρεπόμαστε και αναβάλλουμε. Διότι δεν είναι ντροπή, αν ομολογήσετε τα αμαρτήματα, αλλά είναι δικαιοσύνη και αρετή. Αν δεν ήταν δικαιοσύνη και αρετή, δε θα είχε αμοιβή η εξομολόγηση. Άκουσε τι λέει: “Λέγε λοιπόν πρώτος εσύ τις αμαρτίες σου για να δικαιωθείς”. Διότι δεν προστάζει να ομολογήσεις τις αμαρτίες γι’ αυτό, δηλαδή για να τιμωρήσει, αλλά για να συγχωρήσει.
Ας κάνουμε λοιπόν προσεκτική εξέταση, όχι μόνο για τις πράξεις, αλλά και για τα λόγια και τους λογισμούς• και ας εξετάσουμε προσεκτικά, πως ο καθένας πέρασε την κάθε μέρα, και ποιο αμάρτημα διαπράχθηκε σ’ αυτή, και ποιος καιρός σπαταλήθηκε, και ποιο κίνημα, δηλαδή ποιος λογισμός, μας διέγειρε κατευθύνοντάς μας σε κίνηση που δεν είναι καλή• και ας φροντίσουμε ανάλογα με τις αμαρτίες μας να δείξουμε και τη μετάνοια. Ας τιμωρήσουμε τη συνείδησή μας, και ας επιτιμήσουμε αυστηρά, ώστε να μην τολμήσει πια μετά την ανόρθωση να πέσει πάλι μέσα σ’ εκείνο το βάραθρο της αμαρτίας, φοβούμενοι την ταλαιπωρία της προηγούμενης πληγής.
Να έχεις λοιπόν βιβλίο μέσα στη συνείδησή σου, και να γράφεις τα καθημερινά σου αμαρτήματα, και κάθε μέρα να φέρνεις στη μέση το βιβλίο, και να αναλογίζεσαι το καλό ή το πονηρό, που διέπραξες, και θυμήσου τον πύρινο ποταμό, το ακοίμητο σκουλήκι, τον πικρό άδη, ώστε με το φόβο των τιμωριών να αυξήσεις το αγαθό, και να καταργήσεις το πονηρό. Ας χύσουμε δάκρυα, πριν από τον καιρό, για να μην τρίξουμε τα δόντια μας στον καιρό. Ας κλάψουμε στον κατάλληλο καιρό. Μ’ αυτή τη θυσία ευαρεστείται ο Θεός. Μ’ αυτό το νερό, όταν αρδεύεται ο άνθρωπος, καρποφορεί. Μ’ αυτό το νερό ξεπλύνεται η λάσπη. Μ’ αυτό το νερό σβήνει η φωτιά• φωτίζεται το σκοτάδι• λύνονται τα δεσμά• επιστρέφουν οι πλανεμένοι• σώζονται όλοι• δοξάζεται ο Θεός. Μ’ αυτό το νερό και ο Πέτρος ξέπλυνε τους ρύπους που προστέθηκαν σ’ αυτόν• διότι, αφού βγήκε έξω, έκλαψε πικρά.
ΟΣΙΟΥ ΕΦΡΑΙΜ ΣΥΡΟΥ ΕΡΓΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ
