25 Ιανουαρίου, Μνήμη τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Θεολόγου.
Σήμερα τιμούμε τη μνήμη ενός εκ των τριών αγίων, που η εκκλησία τους έδωσε το όνομα “Θεολόγος”. Ο Άγιος Γρηγόριος είναι ο πρώτος που ονόμασε η αγία εκκλησία μας Θεολόγο και όχι φυσικά αδίκως. Είναι ο κατ’ εξοχήν τριαδικός θεολόγος και το πρότυπο ποιμένος.
Ο Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στην Αριανζό της Καππαδοκίας από Αγία οικογένεια καθώς σχεδόν όλα της τα μέλη αγιοκατατάχθηκαν. Στην Καισάρεια όπου πήγε για σπουδές γνωρίζεται με τον Μέγα Βασίλειο, που έγινε και συμμαθητής του. Ο Γρηγόριος ήταν ιδιαίτερα φιλομαθής και αυτό αποδεικνύεται από τα δεκατρία χρόνια σπουδών του καθώς και από τα έργα του. Εκπαιδεύεται δίπλα σε κορυφαίους διδασκάλους στη Παλαιστίνη, στην Αλέξανδρεια και στην Αθήνα. Έτσι συγκαταλέγεται και αυτός με την ευρυμάθεια του, ανάμεσα στους τρεις ιεράρχες που εορτάζουμε σε λίγες ημέρες.
Μετά τις σπουδές του, επιστρέφει στην πατρίδα του και χειροτονείται πρεσβύτερος. Ήταν λάτρης του μοναχισμού και ειδικά αναχωρητισμού, και έτσι αποσύρθηκε στον Πόντο για πνευματική άσκηση, κοντά στον αδελφικό του φίλο, τον Άγιο Βασίλειο.
Έπειτα γίνεται επίσκοπος, ενώ ο ίδιος δε το ήθελε, στην περιοχή των Σασίμων. Όμως λόγω των Αρειανών κατοίκων της, δε την ποίμανε. Έτσι λοιπόν βοηθάει τον πατέρα του στην επισκοπή του, και πολεμάει από τη πατρίδα του την μεγάλη αυτή αίρεση.
Η απώλεια συγγενικών του προσώπων αποτέλεσε αιτία για να γράψει ποιήματα με ιδιαίτερο συγγραφικό και φιλολογικό ενδιαφέρον. Όμως οι θλίψεις που του έφερε η ζωή, δεν αποτέλεσαν αιτία για να πάψει τον αγώνα του εναντίον των αιρέσεων και συγκεκριμένα εναντίον της μεγάλης αιρέσεως του Αρειανισμού. Πηγαίνει στη Κωνσταντινούπολη, όπου όλοι οι ναοί της ήταν στα χέρια των Αρειανών. Μετατρέπει ένα σπίτι σε ναό και τον αφιερώνει συμβολικά στην Αγία Αναστασία, δείγμα ότι πίστευε στην Ανάσταση της Ορθοδοξίας, που τόσο μάχεται για αυτή. Ο αντιαιρετικός του αγώνας ήταν πολύ δύσκολος. Κινδύνεψε και η ζωή του καθώς οι Αρειανοί του πετούσαν πέτρες για να τον φονεύσουν.
Διάσημοι είναι οι πέντε θεολογικοί του λόγοι που τον ανέδειξαν και “Τριαδικό Θεολόγο”. Το συγγραφικό του έργο και ο πόλεμος εναντίον της αίρεσης του Αρειανισμού έκαναν τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον Μεγάλο, να αναδείξει τον Γρηγόριο πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως. Ο Άγιος Γρηγόριος προήδρευσε της Β’ Οικουμενικής Συνόδου όμως αυτός παραιτείται αηδιασμένος, αγανακτισμένος και απογοητευμένος από την στάση μιας μεγάλης μερίδας επισκόπων που τον πολεμούσαν στη σύνοδο και τον κατηγόρησαν για νοθεία στη ψηφοφορία για να γίνει πρόεδρος της συνόδου. Αποσύρεται στη πατρίδα του αλλά παρά την αρρώστια του, δεν παύει τη μάχη κατά της δηλητηριώδους αιρέσεως του Αρειανισμού. Μάχεται ακάθεκτος έως το τέλος της ζωής του.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα πρότυπα ποιμένος, διδασκάλου, σοφού και υπερασπιστή της ορθής και αληθινής πίστης μας. Επιπροσθέτως αποτέλεσε ένα μεγάλο παράδειγμα ταπείνωσης καθώς ούτε η ευρεία μάθηση του, ούτε τα αξιώματα που έλαβε άξια, δεν τον έκαναν να έχει έπαρση. Πάντα ήθελε να ασκείται ως μοναχός, να ζει πνευματικά και με τη ζωή του εκτός από τα έργα του να αποδεικνύει τον λόγο που η εκκλησία μας τον ονόμασε Θεολόγο! Ας έχουμε τις πρεσβείες του και την ευχή του, Αμήν!
